சிவனின் பஞ்சபூத ஸ்தலங்கள் என்பது இயற்கையின் ஐந்து அற்புத சக்திகளை பிரதிநிதித்துவப்படுத்தும் ஐந்து முக்கியமான சிவாலயங்களை குறிக்கும். இந்த ஐந்து ஆலயங்களும் வெவ்வேறு பஞ்சபூதங்களைச் சார்ந்தனவாக அமைந்திருக்கும். அவை, நிலத்திற்காக காஞ்சிபுரம் ஏகாம்பரநாதர் கோவில், நீருக்காக திருவானைக்காவல் ஜம்புகேஸ்வரர் கோவில், தீயுக்காக திருவண்ணாமலை அருணாசலேஸ்வரர் கோவில், காற்றுக்காக கலஹஸ்தி ஸ்ரீ காலஹஸ்தீஸ்வரர் கோவில், ஆகாயத்திற்காக சிதம்பரம் நடராஜர் கோவில் என வரிசைப்படுத்தப்படுகின்றன.

 இந்த ஆலயங்கள் சிவனின் மகத்துவத்தையும், பஞ்சபூதங்களின் சக்தியையும் வணங்குவதற்காக அர்ப்பணிக்கப்பட்டுள்ளன. ஒவ்வொரு ஆலயத்திற்கும் தனித்துவமான வரலாறும், கட்டிடக்கலை சிறப்புகளும், ஆன்மிக மர்மங்களும் உள்ளன. இந்த கோவில்கள் ஆண்டுதோறும் லட்சக்கணக்கான பக்தர்களை ஈர்க்கின்றன, மேலும் இந்த இடங்களை தரிசனம் செய்வதால் மனிதர்களின் வாழ்க்கையில் ஆன்மிக வளம், உடல் நலம் மற்றும் மன நிம்மதி கிடைக்கும் என்று நம்பப்படுகிறது.

காஞ்சிபுரம் ஏகாம்பரநாதர் கோவில் நிலத்தைக் குறிக்கும். இது தமிழ்நாட்டின் தொன்மையான சிவாலயங்களில் ஒன்றாகும். இந்த ஆலயத்தில் சிவன் ஏகாம்பரநாதராக பிரதிஷ்டை செய்யப்பட்டுள்ளார். கதைகளின்படி, பார்வதி தேவியும் சிவனும் இங்கு தவம் செய்ததாகக் கூறப்படுகிறது. பார்வதி தேவியின் பக்தியை சோதிக்க, சிவன் கங்கை நீரைக் கொட்டி பரிசோதித்தபோது பார்வதி தேவியின் தவத்திற்காக அவள் ஒரு மண்ணால் செய்யப்பட்ட சிவலிங்கத்தை வழிபட்டதாக சொல்லப்படுகிறது. இங்கு உள்ள விமானம் மிகுந்த சிறப்புடையது, மேலும் கோவில் வளாகத்தில் உள்ள 3,500 ஆண்டுகள் பழமையான மாமரமும் மிகவும் பிரசித்தமானதாகும்.

திருவானைக்காவல் ஜம்புகேஸ்வரர் கோவில் நீருக்குக் குறியீடாக அமைந்துள்ளது. இங்கு சிவன் ஜம்புகேஸ்வரராக அழைக்கப்படுகிறார், மற்றும் அம்பாள் அகிலாண்டேஸ்வரியாக வணங்கப்படுகிறார். இக்கோவிலில் உள்ள மூலவர் நீரால் சூழப்பட்டு இருப்பது இதன் தனித்துவம். இது பஞ்சபூத ஸ்தலங்களில் நீரைச் சுட்டிக்காட்டும் ஆலயமாக விளங்குகிறது. காவேரி நதியின் அருகே அமைந்துள்ள இந்த ஆலயம், இறைவனின் கருணையைக் குறிக்கும் ஒரு புனித ஸ்தலமாக போற்றப்படுகிறது. கோவில் வளாகத்தில் உள்ள சிற்பங்கள், கல்வெட்டுகள் அனைத்தும் பல்லவ, சோழ மற்றும் பாண்டியர்களின் கலைத்திறனை வெளிப்படுத்துகின்றன.

திருவண்ணாமலை அருணாசலேஸ்வரர் கோவில் தீயின் அடையாளமாக விளங்குகிறது. இக்கோவிலில் ஆண்டுதோறும் கார்த்திகை தீபத்திருவிழா மிகவும் பிரசித்தமானது. இங்கு திருவண்ணாமலை மலையே இறைவனாகவே கருதப்படுகிறது. பக்தர்கள் இங்கு கிரிவலம் செய்யும்போது அவர்களின் பாவங்கள் தீரும் என்று நம்பப்படுகிறது. திருவண்ணாமலை பகுதியே முழுவதுமாக சிவன் உருவாக கருதப்படுகிறது, அதனாலேயே இங்கு வெவ்வேறு மூடுகளைக் கடந்து இறைவனை வழிபடுவார்கள். இங்குள்ள கோவில் கோபுரம் மிக உயரமாகவும், சிறப்பான தட்டச்சுகளுடன் அமைந்துள்ளது.

ஸ்ரீகாலஹஸ்தி கோவில் காற்றை குறிக்கும். இக்கோவில் சிவபெருமானின் சிறப்பு வாய்ந்த ஆலயங்களில் ஒன்றாகும். இது திருப்பதி அருகே ஆந்திர மாநிலத்தில் அமைந்துள்ளது. இந்த ஆலயம் வாஸ்து மற்றும் ஜோதிரகலையின் அடிப்படையில் மிக முக்கியமானதாக கருதப்படுகிறது. கலஹஸ்தி எனப்படும் பெயர் ஒரு மிருகம், ஒரு பறவை, ஒரு பாம்பு ஆகியவை சிவனை வழிபட்ட கதையிலிருந்து வந்ததாக கூறப்படுகிறது. இதில் உள்ள லிங்கம் மிக நேர்த்தியானதாகவும், எந்தப் பெரிய திருப்பணிகளும் செய்யப்படாததாகவும் உள்ளதாகும். இங்கு ராகு-கேது தோஷ நிவாரண பூஜைகள் மிகுந்த முக்கியத்துவம் பெறுகின்றன.

சிதம்பரம் நடராஜர் கோவில் ஆகாயத்தை குறிக்கின்றது. இந்த ஆலயம் பஞ்சபூத ஸ்தலங்களின் உச்சியாகவும், அற்புதமான சிவத்தரிசனமாகவும் விளங்குகிறது. இங்கு சிவன் நடராஜராக நடனமாடும் மெய்ப்பொருள் திருக்கோலத்தில் காட்சி தருகிறார். இக்கோவில் சப்த ரிஷிகளால் பூஜிக்கப்பட்டதாகக் கூறப்படுகிறது. சிதம்பரம் ரகசியம் என அழைக்கப்படும் இடத்தில், கோவிலின் மூலவர் காட்சியளிக்கப்படுவதில்லை, ஆனால் அந்த இடத்தில் வானளாவிய வெளி மட்டுமே உள்ளது. இது அகாசத் தத்துவத்தின் மேன்மையை விளக்குகிறது. பன்னிரண்டு திருமுறை, பாண்டியர், சோழர், மற்றும் பல அரசர்கள் இந்த ஆலயத்திற்கு பெருமை சேர்த்துள்ளனர்.

இந்த ஐந்து பஞ்சபூத ஸ்தலங்களும், ஒவ்வொரு பூதத்திற்கும் ஏற்ப சிவனின் சக்தியையும், இயற்கையின் அதிசயத்தையும் வெளிப்படுத்துகின்றன. இந்த ஆலயங்களை தரிசிப்பதன் மூலம் பக்தர்கள் மன நிம்மதி, செழிப்பு, ஆன்மிக சக்தி போன்றவற்றைப் பெறுவார்கள் என்று நம்பப்படுகிறது. ஒவ்வொரு கோவிலும் மிக உயர்ந்த சிற்பக்கலையை வெளிப்படுத்தும் வகையில் அமைக்கப்பட்டுள்ளன. காலப்போக்கில் இவை பல சீரமைப்புகளைச் சந்தித்தாலும், அவற்றின் ஆன்மிக துவேஷம் சிறிதும் குறையவில்லை. இந்த ஆலயங்களின் தரிசனம், பூஜைகள் மற்றும் வழிபாடுகள் மூலம் பக்தர்கள் மன அழுத்தத்திலிருந்து விடுபட்டு, இறைவனின் அருளைப் பெறுவார்கள்.

இதனால் சிவபெருமான் இந்த உலகில் தம்மை வியாபித்துள்ள பஞ்சபூதங்களாக வெளிப்படுத்திய இந்த ஆலயங்கள், அனைத்து பக்தர்களும் ஒரு முறை வாழ்நாளில் கண்டிப்பாக தரிசிக்க வேண்டிய புண்ணிய ஸ்தலங்கள் எனக் கருதப்படுகின்றன.